درمان فلج مغزی(CP)
مراکز نگهداری کودکان فلج مغزی شدید و خفیف | روش جدید درمان + طول عمر + علل
فلج مغزی (به انگلیسی: cerebral palsy) گروهی از اختلالات حرکتی دایم ولی غیر پیشرونده هستند که به دلیل ناهنجاری‌های مادرزادی یا اسیب‌های وارده بر مغز در مراحل اولیه تکامل ایجاد می‌گردند. تعدادی از اینان فقط نقص حرکتی دارند و اختلال دیگری ندارند ولی در سایر بیماران علایم احتمالی همراه این اختلالات، مشکلات یادگیری، شنیدن، دیدن و تشنج است. وضعیت هوش بسته به محل آسیب متغیر است و بعضی از این کودکان از نظر هوشی با استعدادند.فلج مغزی دارای چندین نوع متفاوت است:
1. اسپاستیک (Spastic)، شایعترین نوع که ۷۰ تا ۸۰ درصد موارد را شامل می‌شود در اثر آسیب به نورون‌های حرکتی فوقانی در مسیر پیرامیدال ایجاد می‌شود گاهی دو طرفه‌است حداقل با دو مورد از موارد زیر مشخص می‌شود: الگوی حرکتی غیرطبیعی، افزایش تون(tone) عضلات، رفلکس‌های پاتولوژیک مانند بابنکس و هیپررفلکسی
2. آتاکسیک (Ataxic)، در کمتر از ۵ درصد موارد مشاهده می‌شود به علت آسیب مخچه روی می‌دهد ومشخصات آن عبارت است از وضعیت (posture) غیرطبیعی و فقدان هماهنگی منظم عضلات و یا هر دو
3. دیس کینتیک (Dyskinetic)، ده تا پانزده درصد موارد را تشکیل می‌دهد مشخصه آن الگوهای حرکتی غیرطبیعی و حرکات بدون اراده، کنترل نشده و راجعه‌است
4. هیپوتونیک(Hypotonic)
5. ترکیبی از انواع فوق
فلج مغزی کودکان به گروهی از اختلالات سیستم عصبی در دوران نوزادی یا ابتدای دوران کودکی گفته می‌شود که تاثیرات مداوم و همیشگی بر حرکات بدن و هماهنگی عضلات بدن می‌گذارد. علت بروز فلج مغزی (بیماری cp) آسیب یا بروز اختلالی در تشکیل قسمت‌هایی از مغز است که موجب می‌شود توانایی مغز در کنترل حرکات بدن و حفظ حالت و تعادل بدن دچار مشکل شود. فلج مغزی ناحیه کنترل حرکات در لایه بیرونی مغز را درگیر می‌کند (به نام قشر مغزی). این قسمت از مغز، دستورات مربوط به حرکات عضلات را صادر می‌کند. در برخی از موارد قشر مغزی در دوران جنینی به طور کامل و طبیعی رشد نمی کند. در برخی دیگر از موارد کودک سالم است اما بر اثر حادثه‌ای در دوران بارداری، در حین تولد یا بعد از تولد، این قسمت از مغز او دچار آسیب می‌شود. در هر دو مورد این آسیب قابل جبران نیست و ناتوانی‌ها و اختلالات ناشی از آن نیز دائمی و همیشگی هستند. فلج مغزی کودکان را نمی‌توان به طور کامل درمان کرد اما با به‌کارگیری روش‌های فیزیوتراپی و توانبخشی فلج مغزی می‌توان توانایی‌های کودک را بهبود بخشید. بسیاری از کودکان می‌توانند با کمک این درمان‌ها، ناتوانی‌های خود را تا حدود زیادی کنترل و مدیریت کنند و در دوران بزرگسالی زندگی مشابه با زندگی نرمال داشته باشند.
مراکز نگهداری کودکان فلج مغزی
گفتار درمانی ناطق با افتخار آماده ارائه خدمات در جهت بهبود شرایط کودکان فلج مغزی می باشد. ۰۵۱۳۸۵۲۳۰۳۷
علائم فلج مغزی
کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است علائم بسیار زیاد و مختلفی داشته باشند از جمله:
- عدم هماهنگی مناسب عضلات در هنگام انجام حرکات ارادی
- داشتن عضلات خشک و منقبض با واکنش‌های حرکتی شدید
- ضعف در یک دست یا یک پا
- راه رفتن روی پنجه‌ی پا، راه رفتن به حالت خمیده یا راه رفتن به حالت "قیچی"
- داشتن حالت‌های مختلف حجم عضلانی در بدن مثلا عضلات بسیار خشک و منقبض یا عضلات بسیار شل و افتاده
- ریختن آب از دهان، مشکل در بلعیدن غذا و مشکلات تکلم
- داشتن لرزش در بدن یا انجام حرکات غیر ارادی به صورت تصادفی
- تاخیر در یادگیری توانایی‌های حرکتی
- مشکل در انجام حرکات دقیق و ظریف مانند نوشتن یا بستن دکمه پیراهن
علل ایجادکننده فلج مغزی
فلج مغری به دلیل آسیب‌دیدگی مغز در دوران جنینی یا دوران طفولیت به وجود می‌آید. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که قبل از تولد یا در هنگام تولد یا تا پنج سال بعد از تولد به مغز آسیب عصبی وارد شود که مانع از رشد درست و دقیق مغز شود.
آسیب‌دیدگی بخش‌هایی از مغز که عملکرد حرکتی را کنترل می‌کنند باعث می‌شود که کودکان مبتلا به سی پی در تعادل و حرکت و وضعیت قرارگیری دچار اختلال بشوند،
bعلت‌های رایج ابتلا به سی پی عبارتند از:
• عفونت‌های باکتریایی و ویروسی
• خونریزی مغز یا (hemorrhaging)
• کم بودن میزان اکسیژن رسیده به مغز (خفگی) در هنگام تولد یا قبل و بعدازآن
• قرار گرفتن والدین در معرض داروها و الکل، مسموم شدن به جیوه با مصرف ماهی یا ابتلا با مصرف گوشت خام یا نیمه‌پخته
• وارد شدن ضربه به سر در هنگام تولد یا در چند سال اول شیرخوارگی (طفولیت)
انواع فلج مغزی
عارضه سی پی بر اساس نوع و محل بروز مشکلات حرکتی دسته‌بندی می‌شود. همچنین بیماری سی پی ازنظر شدت، سطح‌های متفاوتی در هر فرد دارد. 4 نوع اصلی آن عبارتند از:
• فلج مغزی اسپاستیک (شامل 70 درصد موارد)- شایعترین نوع فلج مغزی با نام فلج مغزی اسپاستیک شناخته شده است. این عارضه براثر وارد شدن ضربه به سطح بیرونی قشر حرکتی مغز (کورتکس) به وجود می‌آید. علائم شایع آن عبارتند از سفتی عضلات و بروز حرکات غیرطبیعی.
• آتتوئید / دیسکینیتیک (شامل 10 درصد موارد) – این نوع به دلیل وارد شدن ضربه به عقده های قاعده مغز که وظیفه کنترل تعادل و هماهنگی را به عهده دارد، به وجود می‌آید. کودکان مبتلا به اتتوئید / دیسکینیتیک اغلب لرزش غیرارادی را نشان می‌دهند.
• اتاکسیک (شامل 10 درصد مبتلایان)- فلج مغزی اتاکسیک با علامت فقدان هماهنگی و تعادل شناخته می‌شود. این نوع فلج مغزی به دلیل وارد شدن ضربه به مخچه یعنی قسمتی از مغز که به ستون مهره‌ها متصل است به وجود می‌آید.
• فلج مخلوط (شامل 10 درصد بیماران) – برخی از موارد فلج مغزی به‌عنوان ترکیبی از چند نوع طبقه‌بندی می‌شوند. این نوع ضربه‌مغزی زمانی رخ می‌دهد که در فرد علائمی از چندین نوع فلج مغزی وجود داشته باشد.
چه نوع آزمایش‌هایی میتواند فلج مغزی را تأیید کند؟
آزمایش‌هایی که فلج مغزی را تأیید می‌کند شامل آزمایش خون، سونوگرافی جمجمه‌ای است که به پزشکان کمک می‌کند تصویری از بافت مغز را مشاهده کنند، ام آر آی که به پزشکان اجازه می‌دهد رزونانس و تراکم در رابطه با بافت مغز را ببینند، و سی‌تی‌اسکن که یک اسکن سه‌بعدی از مغز کودک است.
از ارزیابی‌های ادراکی و مشاهدات پزشکی نیز برای تأیید فلج مغزی استفاده می‌شود. علاوه بر این، از ارزیابی‌های تحرک، گفتار و زبان کودک، شنوایی، بینایی، راه رفتن و تغذیه و بلع کودک برای تعیین این اختلال استفاده می‌گردد.
به خاطر داشته باشید که گاهی اوقات تشخیص فلج مغزی زمان می‌برد. بسته به عواملی مانند ناهنجاری‌ها و مشکلات مادرزادی، تشخیص میتواند تا چند سال پس از وقوع آسیب مغزی به طول بیانجامد. علاوه بر این، یک آزمایش واحدی وجود ندارد که بتواند فلج مغزی را به‌طور کامل تأیید یا رد کند. در عوض، ترکیبی از یک سری تست ها، مشاهدات، ارزیابی‌ها و معاینات برای کمک به تشخیص این اختلال استفاده می‌شود.
توانبخشی فلج مغزی
کودکان مبتلا به فلج مغزی نیازهای مختلفی دارند. برخی از کودکان در مهارت‌های حرکتی و حالات اسپاسمی مشکل دارند، اما عموماً چیزها را خیلی سریع می‌گیرند. بیماران دیگر دچار طیف کاملی از مشکلات از مهارت‌های حرکتی گرفته تا مشکلات تنفسی و گوارشی هستند. درمان‌های مختلفی برای فلج مغزی وجود دارد که مجموعه‌ای از نیازهای مختلف این بیماران را برطرف می‌کنند.
یک درمان واحد و خاصی وجود ندارد که بتواند به همه‌ی این کودکان کمک کند. اگرچه درمان‌ها و تراپی های متعدد و مختلفی وجود دارند که می‌توان به سراغ آنها رفت، از جمله برنامه‌های مراقبتی جامع، آب‌درمانی، کاردرمانی و موارد دیگر.
کاردرمانی
کاردرمانی نوعی درمان است که به افراد در هر سنی کمک می‌کند تا یاد بگیرند که چگونه توانایی‌های خود را برای انجام کارهای روزمره موردنظر خود بهبود بخشند. برای کودکان مبتلا به فلج مغزی، کاردرمانی میتواند در انجام کارهای عادی در مدرسه، خوردن و آشامیدن، لباس پوشیدن، انجام نکات بهداشتی و سایر کارهای مورد نیاز برای یادگیری برای استفاده روزانه به آنها کمک کند. پزشکان غالباً این روش درمانی را به همراه فیزیوتراپی توصیه می‌کنند تا کودکان زندگی راحت‌تر و مستقل‌تری داشته باشند. در حالی که فیزیوتراپی بر بهبود هماهنگی و تعادل عضلات کودک تمرکز دارد، کاردرمانی در کمک به کودکان برای انجام فعالیت‌های روزمره کمک می‌کند.
نقص بینایی
بسیاری از کودکان با فلج مغزی دچار نقص بینایی می‌شوند. برخی از کودکان ممکن است دچار نقص شدیدی شوند درحالی‌که برخی دیگر ممکن است نقص خفیفی داشته باشند، اما صرف‌نظر از شدت آن، کاردرمانی میتواند در انجام کارهای روزمره به آنها کمک کند. علی‌الخصوص، کاردرمانی با انجام تمرینات حسی- ادراکی-حرکتی (SPM) که موجب تحریک حواس برای انجام آسان‌تر کارهای روزانه می‌شود، کمک کننده است.
بعلاوه، یک متخصص کاردرمانی ممکن است از ابزارها و نشانه‌های ورودی بصری و همچنین راهنمایی‌های گفتاری برای کمک به کودکان در انجام فعالیت‌های لازم روزانه استفاده کند.
اختلال ادراکی
کاردرمانی برای کودکانی که فلج مغزی دارند و همچنین دارای اختلال ادراکی و شناختی هستند نیز مفید است. کارهای روزمره‌ای که در دفتر یادآوری یا برنامه‌ی یادآوری موبایل تنظیم شده‌اند، به کودکان مبتلا به اختلال ادراکی، در کارهای روزانه مانند به یاد آوردن لباس پوشیدن، مسواک زدن دندان‌ها و سایر کارهای مورد نیاز برای آماده شدن برای روز کمک می‌کند.
نقص حرکتی
اختلال حرکتی، کودکان فلج مغزی از جهات مختلفی تحت تأثیر قرار می‌دهد که میتواند انجام کارهای روزانه را برای آنها دشوار کند. به طور مثال، بسیاری از کودکان به دلیل محدودیت در حرکات، در انجام کارهای بهداشتی روزانه، قدم زدن و حرکت کردن، وضعیت قرار گیری بدن و انجام تکالیف مدرسه مشکل دارند.
یک متخصص کاردرمانی نیازهای هر کودک را ارزیابی کرده و درمان خود را برای رسیدن به اهداف شخصی متناسب می‌کند. فعالیت‌ها و خدمات ممکن است بر همین اساس متفاوت باشند، اما ممکن است شامل تکنیک‌های حرکتی کششی و تکنیک‌های راهنمایی خروجی حرکتی، تکنیک محدوديت درمانی حرکتی (CIMT) و تکنیک‌های تسهیل سازی عصبی عضلانی باشد.
فیزیوتراپی و درمان فیزیکی
فیزیوتراپی و کاردرمانی هر دو بر روی توانبخشی گروه‌های عضلانی کار می‌کنند. این برای کودکان دارای دیستوشی (سخت زایی) شانه، فلج اِرب (فلج شبکه بازویی)، فلج کلامپکه (شل شدن دست) یا فلج Brachial Plexus (فلج شیکه بازویی) بسیار مهم است. در حقیقت کودکانی که از این آسیب های زایمانی رنج می‌برند، بدون استفاده از درمان‌های فیزیکی و فیزیوتراپی قادر به استفاده از بازو یا دست خود نخواهند شد. در این نوع روش‌های درمانی، درمانگران می‌توانند از طریق انواع چالش‌ها و تمرینات مختلف، حرکت بهینه را برای بیماران خود حاصل کنند.
این درمان اغلب مانند کاردرمانی است، گرچه تمرکز آن بیشتر روی کارهایی است که گروه‌های عضلانی انجام می‌دهند. فیزیوتراپی بیشتر از کاردرمانی روی جنبه‌های مختلف تمرکز دارد. یک فیزیوتراپی اغلب مانند مربی شخصی در یک سالن ورزشی، در حین تمرینات، تشویق‌ها و مقابله با چالش‌ها عمل می‌کند.
تراپی های تنفسی، هضم و رژیم غذایی
برخی از کودکان مبتلا به فلج مغزی مشکلات تنفسی و گوارشی را تجربه می‌کنند. در نتیجه، ممکن است در تنفس، خوردن و آشامیدن مشکل داشته باشند. این مشکلات به درمان‌هایی برای بلع و رژیم غذایی نیاز دارند و اینکه چه غذاها و نوشیدنی‌هایی مناسب هستند. تنفس درمانی در درجه اول ممکن است شامل تمرینات تنفسی برای تقویت و بهینه‌سازی رشد ریه باشد که البته این درمان نگرانی‌ها و مشکلات دیگری را نیز برطرف می‌کند.
گفتار و زبان درمانی
گفتار و زبان درمانی برای كودكان مبتلا به فلج مغزی و سایر انواع آسیب‌های مغزی میتواند درمانی بسیار مهم باشد. از هر چهار بیمار فلج مغزی یک نفر توانایی صحبت کردن ندارد. گفتار درمانی به آنها کمک می‌کند تا روی تمریناتی کار کنند که یادگیری زبانی‌شان را پیشرفت می‌دهد و با برقراری ارتباط مؤثر آشناتر می‌کند.
برخی از متخصصین گفتار درمانی، از برنامه‌هایی برای کمک به بیماران در درک عملکرد زبان در میان افراد استفاده می‌کنند. در این برنامه‌ها همچنین تابلوهای ارتباطی را با جواب‌های از پیش‌ساخته شده ارائه می‌دهند. این به کودکان کمک می‌کند قبل از اینکه به فکر کلامی کردن بروند، عادت کنند که با جواب‌های خاص پاسخ دهند.
مشاوره حرفه‌ای
برخی از کودکان ممکن است با افراد زیادی که به خانه‌شان می‌روند یا به خانه‌شان هجوم می‌برند گیج شوند یا بترسند. یکی از راه‌های نزدیک شدن به درمان این است که با یک مشاور حرفه‌ای شروع کنید. این فرد میتواند بر چندین نوع مختلف درمانی تسلط داشته باشد.
مشاوران حرفه‌ای ممکن است در تمام این موضوعات عمق یکسانی نداشته باشند تا یک نوع خاص از درمانگر باشد. اگرچه یک مشاور حرفه‌ای ممکن است اولین قدم بزرگ برای درمان فرزند شما باشد. اگر فرزند شما در زندگی به تعامل با یک شخص در زندگی عادت کند، ممکن است به او کمک کند تا روی موضوعات موردنظر تمرکز کنند. بعدها، وقتی چالش‌های بیشتری به وجود می‌آید، ممکن است فرزند شما در حیطه‌های مختلف اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد. در نتیجه او ممکن است بتواند با سایر درمانگران رفتار بهتری داشته باشد.
طب سوزنی
اگرچه به‌طورکلی این درمان در پزشکی غربی و به اصطلاح مدرن مورد استقبال قرار نمی‌گیرد، طب سوزنی قرن‌هاست که در فرهنگ‌های آسیایی مورداستفاده قرارگرفته است و به‌عنوان یک هنر طبی شناخته شده است. برخی خانواده‌هایی که کودکان دچار فلج مغزی دارند، فرزندان خود را به پزشک طب سوزنی می‌برند تا درد رایجی که همراه با این اختلال است را در آنها تسکین دهند.
کودکان دیگری که به دلیل صدمات دردناک هنگام تولد مانند اسپینا بیفیدا، فلج ارب و آسیب مغزی دچار دردها و ناراحتی‌هایی هستند، با طب سوزنی تسکین می‌یابند. متخصص طب سوزنی برای تسکین درد اغلب به‌جای دارو از سوزن استفاده می‌کند.
آب‌درمانی
آب‌درمانی یکی از محبوب‌ترین و مفیدترین اشکال درمانی برای کودکان مبتلا به فلج مغزی است که از ناراحتی‌ها و ناتوانی‌هایی در اندام رنج می‌برند. البته این درمان ممکن است برای کودکانی که از فلج ارب رنج می‌برند و در تلاش برای بازیابی مجدد حرکتشان نیز مفید باشد.
تحت نظارت یک متخصص درمانگر و حرفه‌ای، کودکان می‌توانند از تمرینات قدرتی و ورزش‌هایی که به دلیل ماهیت ضد جاذبه‌ی آب استخر می‌توانند انجام دهند، بهره‌مند شوند. در این محیط آرامش‌بخش، کودک میتواند از برخی از دردهایی که همراه با ناتوانی است، تسکین یابد. گاهی اوقات فلج مغزی فقط به خاطر نیروی گرانش و وزن بدن، باعث وارد شدن استرس در چهارچوب اسکلتی عضلانی می‌شود. با استفاده از آب درمانی با آب گرم، این بیماران می‌توانند از طریق ویژگی طبیعی ترمیم‌کنندگی و سم‌زدایی آب، درمان مؤثری دریافت کنند.
رفتار درمانی (روان درمانی)
برخی از آسیب‌های هنگام تولد شامل ناتوانی ذهنی می‌شوند که بر نحوه واکنش کودکان در موقعیت‌های اجتماعی تأثیر می‌گذارد. کودکان دیگر ممکن است محدودیت‌های جسمی داشته باشند که آنها را مجبور می‌کند تا برای مدت زمانی در خانه محبوس بمانند. این امر معمولاً منجر به عدم مهارت‌های اجتماعی بیمار می‌شود.
رفتار درمانی به عنوان روان درمانی نیز شناخته می‌شود. این درمان به بیماران اجازه می‌دهد تا با راهنمایی متخصص بهداشت رفتاری، بر روی مشکلاتی که ممکن است در سلامت اجتماعی و روانی داشته باشند، کار کنند.
مداخله کایروپراکتیک و ماساژ درمانی
کودکان مبتلا به فلج مغزی به دلایل مختلف ممکن است از مداخله کایروپراکتیک و ماساژ درمانی بهره‌مند شوند. برخی از کودکان استرس زیادی در سیستم اسکلتی عضلانی خود دارند و برای تراز کردن و سلامت اساسی ستون فقرات نیاز به مداخله کایروپراکتیک یا همان درمان‌های دستی دارند.
یکی دیگر از دلایلی که ممکن است بیمار به درمان کایروپراکتیک یا ماساژ درمانی نیاز داشته باشد، تقویت و کشش عضلات است. هنگامی که عضلات از طریق انجام این نوع روش‌ها شل می‌شوند، احتمال قوی و سالم بودن آنها وجود دارد که اگر کودک بخواهد صحیح راه رفتن را بیاموزد، این موارد لازم است. این شکل از درمان به طور کلی برای کودکانی که از اسپینا بیفیدا رنج می‌برند توصیه نمی‌شود زیرا اعصاب حساس او می‌توانند به طور تصادفی از بین بروند و باعث مشکلات بیشتری شوند.
آموزش هدایت کننده
برخی از کودکان دچار اختلال عصبی یا اختلال حرکتی، در انجام کارهایی که بیشتر افراد از طریق تمرین روزانه، یادگیری و تجربه می‌آموزند نیاز به کمک دارند. از آنجا که این کودکان غالباً همان تجربه‌هایی را که افراد غیر معلول دارند، ندارند، آموزش هدایت کننده (Conductive Education) نوعی آموزش ویژه است که همانند نوعی آموزش در سطح گروه مطالعه برای زندگی عمل می‌کند.
آموزش هدایت کننده فرصت‌هایی را برای تجربه موارد یادگیری در روزمره را فراهم می‌کند تا کودکان بتوانند همان آموزش کلی را که کودکان غیر معلول دریافت می‌کنند، داشته باشند.
هیپوتراپی (درمان به کمک حیوانات)
با استفاده از حرکت اسب و روابطی با اسب‌ها، کودکان دچار انواع آسیب‌دیدگی هنگام تولد می‌توانند مهارت‌های کاری و گفتاردرمانی را بیاموزند. هیپوتراپی فقط اسب‌سواری درمانی نیست. بلکه یک مربی حرفه‌ای کودک را با اسب آشنا می‌کند و از اسب برای دسترسی به کودک به روش‌هایی که قبلاً تصور می‌شد غیرمتعارف است، استفاده می‌کند.
هیپوتراپی عناصر روش‌های درمانی، جسمی و گفتاری-زبانی را با یکدیگر ترکیب می‌کند تا سیستم‌های شناختی، حسی و عصبی-حرکتی کودک را درگیر کند.
اکسیژن درمانی هایپرباریک یا پرفشار
اکسیژن درمانی هایپرباریک یا پرفشار، به طور معمول یک روش درمانی کوتاه مدت است که یک یا دو بار استفاده می‌شود و یک روش بهبودی سریع برای کودکانی است که هنگام تولد دچار کمبود اکسیژن می‌شوند. این تکنیک شامل شرایطی مانند آنوکسی، هیپوکسی، HIE، آسفیکسی هنگام تولد و اِختِناق یا آسفیکسی پریناتال می‌شود.
اگر یک نوزاد در هنگامی که متولد می‌شود، برای چند دقیقه نفس نکشید، درمان با اکسیژن هایپرباریک روش بسیار خوبی برای وارد کردن اکسیژن زیاد به داخل خون است که از بروز یا کاهش شدت صدمات هنگام تولد مانند فلج مغزی جلوگیری می‌کند.
بازی درمانی
با استفاده از بازی با انواع اسباب بازیهای مختلف در مکان‌های مختلف عمومی، کودکانی که دارای انواع صدمات هنگام تولد هستند می‌توانند از زندگی خود لذت ببرند. غالباً كودكان دارای صدمات هنگام تولد می‌توانند احساس كنند كه با دیگران تفاوت دارند یا اینكه متوجه شوند که دارای مشکلات فیزیکی هستند. این احساس میتواند باعث شود کودک به جای سرگرمی و بازی کردن، مدام نگران مشکلات خود باشد. در حالی که در بازی درمانی سرگرم می‌شوند و به آنها خوش می‌گذرد، کودکان همچنین یاد می‌گیرند که چگونه با کودکان دیگر ارتباط برقرار کنند. آنها همچنین چیزهایی را در مورد خودشان یاد می‌گیرند و اعتماد به نفس خود را بالاتر می‌برند.
یوگا درمانی
یوگا درمانی که معمولاً تحت نظارت و هدایت یک متخصص کاردرمانی یا فیزیوتراپی تجویز می‌شود، گزینه‌ای عالی برای این دسته از کودکان است. یوگا به شل شدن یا کشش عضلات کمک می‌کند. كودكان مبتلا به فلج مغزي دچار سفتی و خشکی عضلات هستند، بنابراين يوگا درماني براي كشش و تقویت عضلات مفيد است. این نوع درمان برای بیماران فلج مغزی ممکن است در سایر انواع درمانی گنجانیده شود. همچنین ممکن است نوعی "تکلیف" برای انعطاف پذیری مطلوب و در نهایت استقلال مطلوب کودکان مبتلا به فلج مغزی در نظر گرفته شود.
تشخیص
تشخیص فلج مغزی معمولاً در بین سنین 18 ماهگی تا 5 سالگی انجام می‌شود. والدین معمولاً اولین افرادی هستند که تأخیر در رشد فرزندشان که یکی از اولین نشانه‌های فلج مغزی می‌باشد را متوجه می‌شوند. اگرچه هر کودکی با سرعت متناسب با خود رشد می‌کند به همین خاطر پزشکان تا زمان بروز علامت‌های گفته‌شده معمولاً برای انجام تشخیص فوری دست نگه می‌دارند. ممکن است جهت تشخیص عارضه‌ی فلج مغزی از چندین آزمایش تصویربرداری استفاده شود که شامل موارد زیر می‌باشند:
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (ام آر آی)
• مقطع‌نگاری رایانه‌ای (سی‌تی‌اسکن)
• الکتروانسفالوگرام یا نوار مغز (ای‌ای جی)
• سونوگرافی جمجمه
تشخیص متخصصان مغز و اعصاب، بخش مهم و اساسی تشخیص بیماری فلج مغزی می‌باشد و این متخصصان می‌توانند تشخیص دهند که مغز کودک سیگنال‌های مناسبی به بقیه بدن ارسال می‌کند یا نه و آیا این آسیب مغزی میتواند باعث جلوگیری از رشد سالم مغز بشود یا خیر. متخصصان مغز و اعصاب با استفاده از تست‌های مختلف تصویربرداری از نوع بیماری سی پی پرده‌برداری می‌کنند و میزان شدت و دلیل را تشخیص می‌دهند. معمولاً معاینه مغز و اعصاب شامل هفت مرحله می‌باشد. این مراحل عبارتند از:
• ظاهر کلی، ازجمله وضعیت و حالت قرارگیری بدن و مهارت‌های حرکت
• آزمایش توانایی گفتاری و ذهنی
• معاینه عصب جمجمه
• آزمایش سیستم حرکتی که شامل آزمایش تون (سفتی و قوام) عضلانی و نیروی آنها
• معاینه سیستم حسی، ازجمله ارتعاشات و آزمایش تحریک‌پذیری نسبت به سوزن
• آزمایش رفلکس یا عکس‌العمل
• تست هماهنگی و طرز راه رفتن
زمانی که عصب‌شناس هفت مرحله فوق را انجام داد قادر خواهد بود تا وجود دیگر اختلالات حرکتی را رد و شدت فلج مغزی را تعیین کند.
آیا کودکان فلج مغزی طول عمر طبیعی دارند؟ چه عواملی بر طول عمر کودکان فلج مغزی موثر است؟
بیشتر کودکان مبتلا به فلج مغزی می توانند یک زندگی طولانی ، عادی و با کیفیت را داشته باشد ،مسلماً هر چقدر مراقبت ازنظر پزشکی ، درمانی ،دارویی و تقویتی بیشتر باشد می تواند بر طول عمر کودکان فلج مغزی تاثیر مثبت داشته باشد، به طور کلی نقص جسمی و ذهنی نمی تواند محدود کننده طول عمر یک کودک فلج مغزی باشد اما تحقیقات نشان داده که مدیریت صحیح و بهبود وضعیت سلامت کودک فلج مغزی می تواند به بهینه سازی طول عمر کودکان فلج مغزی کمک کند.
فلج مغزی به خودی خود یک بیماری پیشرونده نیست به این معنی که در فلج مغزی آسیب در ابتدا به مغز وارد می شود و عوارضی را در کودک بجا خواهد گذاشت و نفس بیماری پیشرونده نیست.
عوارضی که معمولاً با گذر زمان در فلج مغزی دیده می‌شود میتواند شامل اختلالات شناختی ، مشکلات تغذیه ، تشنج ، اختلال در بینایی و مشکلات شنوایی باشد.
محاسبه دقیق طول عمر هیچ فردی قابل اندازه گیری و پیش بینی نیست ، طول عمر و امید به زندگی کودکان فلج مغزی نیز از این امر مستثنی تیست اما در این مقاله به عواملی که میتواند از کوتاه شدن طول عمر کودکان فلج مغزی جلوگیری کند میپردازیم.
وقتی یک کودک فلج مغزی متولد می شود یکی از نگرانی های والدین ، طول عمر کودک مبتلا به فلج مغزی است ، امروزه با پیشرفت تکنولوژی پزشکی تعداد زیادی از نوزادان فلج مغزی در بدو تولد زنده می مانند.
در خیلی از موارد علت طول عمر کوتاه و مرگ زودهنگام کودکان فلج مغزی میتواند زودرس بودن آنها باشد،
بیماری اکثر کودکان مبتلا به فلج مغزی در طی ۳ تا ۵ سال اول قابل تشخیص می باشد پس از تشخیص فلج مغزی با تمرکز بر اختلالات و مشکلات جسمی کودک می توان درمان را به صورت صحیح و عملکردی اجرا کرد،
به عنوان مثال کودک مبتلا به فلج مغزی ممکن است اختلال در عملکرد بلع داشته باشد بدین معنی که عضلات صورت و دهان او در جویدن و بلع ضعیف عمل کند این موضوع به خودی خود نمی‌تواند یک موضوع تهدید کننده برای زندگی کودک فلج مغزی باشد اما به دلیل اختلال دربلع، کودک می تواند دچار خفگی شود و در معرض مشکلات ذات الریه و عفونت ها قرار گیرد و این می تواند تهدید کننده زندگی یک کودک فلج مغزی باشد که باید توسط والدین و پزشک مدیریت شود.
والدین و پزشکان و مراقبین کودکان فلج مغزی می توانند مهم‌ترین نقش را در افزایش طول عمر یک کودک فلج مغزی ایفا کنند بدین شکل که نیازهای روزمره یک کودک فلج مغزی را بشناسند و به دنبال گزینه هایی برای رفع این نیازها باشند ، اجرای یک برنامه استاندارد مراقبت از کودکان فلج مغزی و اجرای برنامه‌های درمانی نظیر کاردرمانی و گفتار درمانی می تواند در این خصوص موثر باشد.
شرایط هر کودک فلج مغزی می تواند منحصر به فرد باشد بنابراین پزشکان و والدین باید پس از ارزیابی های دقیق به دنبال اهداف و درمان برای هر کودک به شکل خاص باشند به عنوان مثال اگر کودک دچار عفونت های دندان و مشکلات دهان می باشد باید با جدیت به دنبال رفع این عارضه باشند چرا که مشکلات و عفونت های دهان و دندان می تواند عوارض بعدی و سنگین تری برای کودک فلج مغزی داشته باشد.
سرعت عمل در اجرا و درمان مشکلات کودکان فلج مغزی بسیار حائز اهمیت است و این موضوع میتواند در بهبود کیفیت زندگی کودک نقش داشته باشد .
تشخیص زودهنگام فلج مغزی چه کمکی به بهبودی بیشتر کودک می‌کند(درمان فلج مغزی شدید و خفیف)
با تشخیص زودهنگام فلج مغزی ، بهبودی و طول عمر بیمار، بستگی به شدت و ضعف بیماری دارد و در موارد شدید، اگر فلج مغزی با بیماریهایی همچون بیماریهای قلبی، تنفسی، عفونت های شدید ریوی، اختلال در بلع و... همراه شود، میتواند منجر به مرگ بیمار نیز بشود، ولی در موارد خفیف ، با بهبود قابلیت های جسمی - شناختی فرد مبتلا به کمک توانبخشی، روند طبیعی زندگی فرد دنبال می شود.
موفقیت دانشمندان آلمانی در درمان ضایعه فلج مغزی با سلول‌های بنیادی بندناف
دانشمندان آلمانی از درمان موفقیت‌آمیز یک کودک مبتلا به فلج مغزی با کمک سلول‌های بنیادی بندناف خبر دادند.
به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، محققان بیمارستان بوخوم آلمان با استفاده از سلول های بنیادی که از خون بند ناف در بدو تولد گرفته شده بود، کودک دو ساله ای را که بدلیل فلج مغزی در وضعیت زندگی نباتی قرار داشت، به زندگی طبیعی بازگرداند.
این کودک دو ساله که نام وی اعلام نشده است، در نوامبر 2008 میلادی در اثر ایست قلبی، دچار فلج مغزی (cerebral palsy) و به تبع آن بروز صدمات جدی به مغز شد که وی را در مرحله زندگی نباتی قرار داد.
دکتر «آرنه یانسن» از پزشکان معالج وی تأکید می کند: در شرایطی که پزشکان امید کمی به بهبود این کودک داشتند، والدین وی خواستار درمان فرزندشان با استفاده از سلول های بنیادی خون بند ناف شدند.
حدود 9 هفته پس از آسیب مغزی، در ژانویه 2009 این کودک تحت درمان با سلول های بنیادی قرار گرفت و روند بهبود بیمار در دوره های دو، پنچ، 12، 24، 30 و 40 ماه پس از درمان بدقت مورد ارزیابی قرار گرفت.
شانس درمان چنین صدمات مغزی تنها حدود شش درصد است، اما دو ماه پس از درمان با سلول های بنیادی، اسپاسم عضلانی بطور قابل ملاحظه ای کاهش یافت.
پس از گذشت 40 ماه از این شیوه نوین درمانی، روند بهبود بسیار خوب توصیف شده و کودک قادر به راه رفتن با کمک دیگران، غذا خوردن بصورت مستقل، صحبت کردن، خندیدن و ساخت جملات چهار کلمه ای است.
درمان های توانبخشی کودک همچنان ادامه دارد، اما هنوز مشخص نیست که چه میزان از صدمات مغزی با کمک این روش درمانی قابل بهبود است؛ آزمایش های صورت گرفته روی حیوانات نشان می دهد، سلول های بنیادی قادر به حرکت بسمت بافت آسیب دیده مغزی و ترمیم آن هستند.
در ماه مارس 2013 مطالعه تکمیلی در کره جنوبی بر روی 100 کودک انجام شد و پزشکان از درمان کودکان مبتلا به فلج مغزی با استفاده از خون بند ناف آلوژنیک برای نخستین بار خبر دادند.
دکتر «یانسن» خاطر نشان می کند: نتایج بدست آمده در شیوه درمانی این کودک در کنار تحقیقات محققان کره ای، شک و تردیدهای موجود در خصوص اثربخشی درمان با سلول های بنیادی خون بندناف را از بین می برد.
نتایج دستاورد پزشکان بیمارستان بوخوم آلمان در مجله Case Reports in Transplantation منتشر شده است.
روشی جدید برای درمان فلج مغزی کودکان
سلامت نیوز:مدیر عامل شرکت فناوری بنیاخته‌های رویان گفت: طرح کارآزمایی بالینی فلج مغزی با همکاری مرکز طبی کودکان آغاز شد و حدود ۱۲۰ بیمار تحت درمان قرار گرفتند.
مرتضی ضرابی مدیر عامل شرکت فناوری بنیاخته‌های رویان در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، از اجرای بزرگترین کارآزمایی بالینی طرح فلج مغزی خبر داد و اظهار کرد: از جمله اقدامات بسیار مهمی که این شرکت اخیرا به آن پرداخته، جداسازی سلول‌های بنیادی مزانشیم بندناف است؛ پیش از این، مرحله اول که شامل تزریق سلول‌های بنیادی مزانشیم به بیماران فلج مغزی می‌شد انجام گرفت و در حال حاضر مرحله دوم طرح بر کودکان ۴ تا ۱۴ ساله در حال انجام است؛ این طرح با همکاری مرکز طبی کودکان و ستاد توسعه سلول‌های بنیادی فعالیت خود را آغاز کرد و حدود ۱۲۰ بیمار تحت درمان قرار گرفتند.
وی ادامه داد: تا کنون ۲ نوبت تزریق برای بیماران تحت درمان انجام شده است و خوشبختانه نتایج اولیه نشان دهنده اثر بخشی مناسب آن است؛ در سال جاری هم تزریق‌های نوبت دوم و سوم برای بیماران انجام خواهد شد، همچنین بیماران جدید پذیرش می‌شوند و امیدوار هستیم با این روش کودکان بیمار بیشتری درمان شوند.
تزریق مزانشیم برای کمک به بیماران اوتیسمضرابی تصریح کرد: طرح تزریق مزانشیم بندناف علاوه بر فلج اطفال برای بیماران اوتیسمی و بیماران مبتلا به آرتروز شدید هم در دستور کار قرار گرفته است و می‌توانیم در آینده‌ای نزدیک شاهد دستاوردهای این روش باشیم.
بانک خون بند ناف رویان پذیرش مستقلی برای درمان بیماران نداردمدیر عامل شرکت فناوری بنیاخته‌های رویان با تاکید بر این که این طرح بزرگترین طرح کارآزمایی بالینی فلج اطفال در سطح منطقه محسوب می‌شود گفت: باید توجه داشت که این روش درمانی برای افرادی که پیش از این در مرکز طبی پذیرش شده و فلج مغزی آنها مورد تایید پزشک قرار گرفته است انجام می‌شود؛ باید پزشک معالج تشخیص دهد که سلول درمانی برای نوع ناتوانی آنها، موثر است. تمام این بیماران توسط مرکز طبی پذیرش شده‌اند و بانک خون بند ناف رویان پذیرش مستقلی برای درمان بیماران ندارد.
وی با تاکید بر موثر بودن این روش برای درمان بسیاری از بیماری‌ها بیان کرد: در حال حاضر برخی از کشور‌های دنیا از سلول‌های مزانشیم برای برای درمان بیماریهای مختلفی مانند آلزایمر، پارکینسون، ام اس، سکته‌های مغزی و SMA و غیره استفاده می‌کنند؛ امیدواریم بتوانیم به زودی در این زمینه‌ها هم کارآزمایی بالینی لازم را انجام دهیم.
ارسال نظر درباره این موضوع