درمان اختلالات گفتار و زبان ناشی از سکته مغزی
درمان سکته مغزی با جدیدترین روش با ذکر داروها، علائم و چگونگی پیشگیری
سکته مغزی
سکته مغزی نوعی اختلال نورولوژیک ناگهانی است که به علت عروق کانونی قابل انتساب است که به دنبال آن خون‌رسانی به ناحیه‌ای که دچار سکته مغزی شده‌است مختل میشود.
به بیان دیگر اگر خون‌رسانی به قسمتی از مغز دچار اختلال شده و متوقف گردد٬این قسمت از مغز دیگر نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد. این وضعیت را اصطلاحاً سکته مغزی می‌نامند. سکته مغزی می‌تواند به عللی مانند بسته شدن یا پاره شدن یکی از رگهای خون‌رسان مغز ایجاد شود. سکته ی مغزی در مردان بیشتر از زنان است.
معمولاً قبل از بروز سکته مغزی علائم هشدار دهنده‌ای وجود ندارد یا اینکه علائم بسیار جزئی هستند. بعد از بروز سکته مغزی بیمار باید بلافاصله در بیمارستان بستری گشته تا از بروز صدمات دائمی به مغز جلوگیری شود. عوارضی که بعد از سکته مغزی ایجاد میشود بستگی به محل سکته و وسعت بافت‌های گرفتار شدهٔ مغز دارد. عوارض سکته مغزی از عوارض خفیف و گذرا مثل تاری دید تا عوارض فلج‌کننده دائمی یا حتی مرگ را شامل میشود.
اگر این علائم در طول ۲۴ ساعت از بین بروند، این وضعیت را اصطلاحاً حمله ایسکمی گذرا (transient ischemic attack)می‌نامند که یک علامت هشدار دهنده از یک سکته مغزی احتمالی در آینده می‌باشد. سکته مغزی سومین عامل مرگ و میر در جهان است.
آمار سکته مغزی در ایران نیز چندان مناسب نیست. پزشکان ایرانی می‌گویند افراد در ایران ۱۰ سال زودتر از سایر کشورها به سکته مغزی مبتلا می‌شوند. متخصصان کم‌تحرکی، مصرف بی‌رویه نمک و چربی، چاقی، استعمال دخانیات و در مجموع رژیم نامناسب غذایی را عاملی برای حرکت به سمت سکته‌های مغزی ایرانیان می‌دانند.بر اساس آمار میدانی سکته‌های مغزی در مردان ایرانی ۲۵ درصد بیشتر از زنان است. دبیر انجمن سکته مغزی ایران اعتقاد دارد که این سکته به عنوان دومین عامل مرگ و میر در ایران و برخی از کشورهای در حال پیشرفت است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند گرچه اشراف بر زبان دوم احتمالاً بی ارتباط با سلامت فیزیکی به نظر می‌رسد، اما ظاهراً این مهارت از مغز در برابر آسیب‌های ویرانگر به عملکردهای مغزی محافظت می‌کند و افرادی که در سخن گفتن به دو زبان مهارت دارند، احتمال بهبودی و درمان آن‌ها در صورت بروز سکته مغزی، دو برابر دیگران است.
انواع سکته مغزی
به گزارش web md سکته مغزی به سه دسته تقسیم می شود که بر حسب درجه شدت خطرات و عوارض نامگذاری شده است.
سکته مغزی ایسکمیک
متداول ترین نوع سکته مغزی، ایسکمیک، نام دارد. تقریبا از هر 10 سکته مغزی 9 مورد در این گروه قرار می گیرند. عامل بروز سکته مغزی، لخته خونی است که در رگ درون مغز ایجاد شده است. لخته خون ممکن است در نقطه ای خاص گسترش یافته یا از سایر نقاط بدن به مغز رسیده باشد. اگر سرخرگی که خون را به مغز می رساند، بسته شود، این نوع سکته مغزی رخ می دهد. علل متعددی باعث بسته شدن رگ خونی می شوند، مثلا رسوب چربی ها در شریان ها (آترواسکلروز) باعث تشکیل لخته خونی می شود. گاهی اوقات، در اثر بی نظمی ضربان قلب، یک لخته خونی در قلب ایجاد می شود. سپس این لخته خونی به جای دیگری از بدن می رود که در آنجا سرخرگ رساننده خون به مغز را می بندد.
سکته مغزی هموراژیک
وقتی یک رگ خونی در مغز پاره شود و باعث خونریزی در مغز شود، این نوع سکته رخ می دهد که آن هم دلایل متعددی دارد.سکته مغزی هموراژیک بسیار نادر و مرگ بار است. این نوع سکته وقتی بروز می کند که یک رگ خونی ضعیف در مغز پاره شود. نتیجه این نوع سکته، خونریزی شدید درون مغز است که متوقف کردنش بسیار دشوار است.
حمله ایسکمیک گذرا
در واقع یک سکته مغزی ناقص است که در اثر گرفتگی رگ خونی رخ می دهد. اگرچه حمله ایسکمی گذرا باعث آسیب دائمی مغز نمی شود، ولی باعث بروز علائم سکته مغزی می شود که چند دقیقه و یا حتی چند ساعت طول می کشند. شما به عنوان علامت سکته مغزی نباید از این حالت چشم پوشی کنید.
درمان سکته مغزی ایسکمیک
برای درمان سکته مغزی ایسکمیک، پزشکان باید سریعاً جریان خون را به مغز بازگردانند. این ممکن است با روش های زیر انجام گیرند:
• داروهای اورژانسی تزریقی. دارو درمانی برای این بیماری باید 4 الی 5 ساعت بعد از شروع علائم انجام شود. درمان سریع نه تنها احتمال زنده ماندن را بهبود می بخشد بلکه عوارض آن را کاهش می دهد. درمان استاندارد برای سکته مغزی ایسکمیک، تجویز داروهای تزریقی فعال کننده پلاسمینوژن بافت نوترکیب (TPA) یا آلتپلاز می باشد. تزریق TPA معمولاً از طریق ورید در بازو به مدت زمان سه ساعت انجام می گیرد. گاهی اوقات، TPA تا 4 ساعت پس از شروع علائم این بیماری قابل استفاده می باشد.
• روش های فوری غدد درون ریز. پزشکان گاهی سکته های ایسکمیک را مستقیماً درون رگ خونی مسدود شده درمان می کنند. نشان داده شده است که درمان اندوواسکولار روند درمانی را بهبود می بخشد و ناتوانی درازمدت پس از بیماری را کاهش می دهد.
این مراحل باید در اسرع وقت انجام شود:
• تزریق دارو مستقیماً به مغز از طریق کاتتری که از شریان کشاله ران وارد مغز می شود.
• از بین بردن لخته با گیرنده استنت که اغلب همزمان با TPA تزریقی انجام می گیرد.
روش های دیگر
برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری احتمالی بعدی یا حمله ایسکمیک زودگذر، پزشک ممکن است روشی برای باز کردن شریانی که با پلاک مسدود شده است را توصیه کند. گزینه های درمانی بسته به وضعیت بیمار می توانند متفاوت باشند، که عبارتند از:
• آندرترکتومی کاروتید.
شریان های کاروتید رگ های خونی هستند که در هر طرف گردن جریان دارند و خون مغز را تأمین می کنند. این جراحی لخته مسدود کننده شریان کاروتید را از بین می برد و ممکن است خطر سکته مغزی ایسکمیک را کاهش دهد.
• آنژیوپلاستی و استنت.
در جراحی آنژیوپلاستی، جراح از طریق شریان موجود در کشاله ران بیمار سوند را به شریان های کاروتید متصل و در پی آن برای بازکردن شریان مسدود شده از استنت استفاده می کند.
درمان سکته هموراژیک
درمان فوری این بیماری به منظور كنترل خونریزی و كاهش فشار در مغز ناشی از مایعات اضافی انجام می گیرد.
گزینه های درمانی برای سکته هموراژیک شامل موارد زیر است:
اقدامات اضطراری
اگر بیمار سابقه استفاده از داروهای رقیق کننده خون داشته باشد، برای خنثی سازی اثرات رقیق کننده خون، دارو یا تزریق فرآورده های خون تجویز می شود. همچنین ممکن است داروهایی برای کاهش فشار در مغز (فشار داخل جمجمه)، کاهش فشار خون، جلوگیری از اسپاسم رگ های خونی و جلوگیری از تشنج به بیمار داده شود.
عمل جراحی
اگر ناحیه خونریزی در پی سکته مغزی بزرگ باشد، پزشک ممکن است عمل جراحی را برای از بین بردن خون و تسکین فشار بر روی مغز بیمار انجام دهد. همچنین از جراحی برای ترمیم مشکلات رگهای خونی مرتبط با سکته های بواسیر استفاده می شود.
علاوه بر آن، روش های زیر بعد از سکته مغزی یا آنوریسم، ناهنجاری شریانی (AVM) یا انواع مشکلات رگ های خونی کاربرد دارند:
جراحی
جراح برای قطع جریان خون و جلوگیری از پارگی آنوریسم یک گیره کوچک را در پایه آنوریسم قرار می دهد.
کویل (آمبولیزاسیون درون عروقی)
با استفاده از کاتتری که در ناحیه کشاله ران وارد شریان و به مغز هدایت می شود، جراح برای قطع جریان خون کویل های جداشده ریز را در داخل آنوریسم قرار می دهد.
جراحی حذف AVM
این جراحی خطر پارگی رگ ها را از بین می برد و خطر سکته مغزی را کاهش می دهد.
جراحی پرتونگاری
رادیوتراپی استریوتاکتیک با استفاده از پرتوهای پرترافیک متعدد، یک روش پیشرفته است که برای ترمیم ناهنجاری رگ های خونی مورد استفاده قرار می گیرد.
نشانه های ظاهری و عوارض بعد از سکته مغزی
• ضعف و کرختی صورت وبازوها یا پاها به خصوص در یک طرف بدن (همی پارزی)
• فلج صورت. بازو و پاها در همان طرف (همی پلژی)
• عدم تعادل و لنگ زدن (آتاکسی)
• اختلال در تکلم یا در درک کلام (دیس آرتری)
• اشکال در بلع (دیس فاژی)
• کرختی و سوزش قسمت های بدن-اشکال در درک وضعیت و موقعیت (پارستزی)
• دو بینی-تاری دید یا از دست دادن بینایی به خصوص در یک چشم
• سردرد شدید و ناگهانی
• از دست دادن حافظه کوتاه مدت وطولانی مدت-اختلال در قضاوت
• سرگیجه بدون دلیل و سقوط ناگهانی
• بی اختیاری ادرار و مدفوع
• اشکال در پیدا کردن کلمات و فهمیدن آن چیزی که دیگران می گویند.
• عدم توانایی در انجام حرکات ظریف.
درمان سکته مغزی
سکته مغزی در چند ساعت اول پس از شروع علائم سکته مغزی قابل درمان است. درمان اورژانسی سکته مغزی به یک تیم پزشکی باتجربه نیاز دارد که بتواند سریع عمل کند و روش‌های درمانی قوی و موثری را اجرا کند تا بتواند قبل از اینکه سکته باعث آسیب دائمی مغز شود، انسداد جریان خون را کاهش دهد یا آن را معکوس کند. درمان اورژانسی مانند فعال كننده پلاسمينوژن بافتي (TPA) و ترومبوليز داخل شرياني با پيشرفت تكنولوژي در مراكز پزشكي بيشتر در دسترس است. حتی واحدهای سکته مغزی سیار نیز مراقبت اورژانسی از سکته مغزی را سریع‌تر و در دسترس‌تر میکنند.
ریکاوری بعد از سکته مغزی به حفظ سلامتی بیمار مربوط میشود که به مغز اجازه می‌دهد خود به خود بهبود یابد و سپس "نظارت و انتظار" را به عنوان ریکاوری و بهبودی بیمار انجام دهید.
توانبخشی پس از درمان: کاردرمانی برای بیماران سکته مغزی
کاردرمانی یک گام اساسی در مسیر بهبودی بعد از سکته مغزی است. بیمارانی که توانایی انجام کارهای روزانه مانند توانایی حفظ تعادل، تمرکز، حفظ اطلاعات و حتی رسیدن به یک شی را از دست داده‌اند، برای بازیابی این حرکات اساسی به تخصص یک متخصص کاردرمانی احتیاج دارند. هدف درمانگر کمک به بیماران در بهبود توانایی‌های حسی و حرکتی آسیب‌دیده است. این کار از طریق برنامه‌ریزی مجدد قسمت‌های مختلف مغز بیماران و کمک به آن‌ها برای کنترل مجدد عضلات انجام میشود.
بسیاری از بازماندگان از سكته مغزی برای زندگی عادی تلاش می‌كنند زیرا مهارت‌ها و حرکاتی كه در گذشته برای آن‌ها ساده بوده‌اند، امروزه چالش برانگیز شده‌اند. درمانگران به بیماران کمک میکنند تا وظایف روزانه مانند لباس پوشیدن، حمام کردن، نوشتن، رانندگی و پخت و پز را انجام دهند. پس از بازیابی بیشتر کارکردها، آن‌ها می‌توانند به محل کار خود برگردند. به لطف کاردرمانی، بسیاری از بیماران می‌توانند سرگرمی مورد علاقه خود مانند نقاشی کشیدن یا نواختن یک ساز موسیقی را ادامه دهند. با گذشت زمان و فداکاری و پشتیبانی تیم درمان و اعضای خانواده، بیماران می‌توانند بهبود یابند، مستقل‌تر شوند و زندگی خود را از نو شروع کنند.
مزایای کاردرمانی
از تاثیرات کاردرمانی در روند بهبود سکته مغزی می¬توان به موارد زیر اشاره کرد:
بهبود کیفیت زندگی
مزیت اصلی کاردرمانی بهبود کیفیت زندگی است. متخصصین کاردرمانی به بیماران در بهبود توانایی‌های حسی و حرکتی خود در دوره بهبودی پس از سکته کمک میکنند تا بتوانند مهارت‌های ارزشمندی از جمله نظافت شخصی، استفاده از رایانه و پخت و پز را دوباره بدست آورند. با بازآموزی این مهارت‌ها، بازماندگان سکته مغزی می‌توانند به زندگی عادی بازگردند.
یادگیری استراتژی‌هایی برای غلبه بر چالش‌ها
متخصصین کاردرمانی به بازماندگان سکته مغزی آموزش می‌دهند که چگونه با روش جدید حرکت و دامنه حرکت خود سازگار شوند. آن‌ها استراتژی‌های عملی مانند نحوه تقسیم فعالیت‌های پیچیده را به قسمت‌های کوچکتر و ساده‌تر آموزش می‌دهند، سپس هر قسمت را جداگانه تمرین میکنند تا بیمار بتواند تمام فعالیت را انجام دهد. به علاوه، بیماران یاد می‌گیرند که چگونه توانایی‌های جدید خود را جبران کنند و برای غلبه بر چالش‌ها راه‌کارهایی را ابداع کنند. به عنوان مثال، برخی از بیمارانی که تنها می‌توانند از یک دست خود استفاده کنند، می‌توانند بست های قلاب و حلقه‌ای ولکرو را با دکمه‌های لباس تعویض کنند تا لباس پوشیدن برایشان ساده‌تر شود.
تطبیق فضای زندگی با توجه به نیازها
بخشی از درمان شامل کمک به بیماران و خانواده‌های آن‌ها در ایجاد تغییر در خانه‌هایشان می‌باشد. بنابراین فضای زندگی آن‌ها امن‌تر و زندگی در آن آسان‌تر خواهد بود. در نتیجه، درمانگران و بیماران برای شناسایی تغییرات عملکردی مانند نصب میله‌هایی در حمام که بیمار برای جلوگیری از افتادن آن‌ها را بگیرد، با یکدیگر همکاری میکنند.
مقابله با چالش‌ها و بازگشت به فعالیت‌های روزمره
متخصصین کاردرمانی به چالش‌های ناشی از سکته مغزی نیز می‌پردازند. این چالش‌ها ممکن است شامل چالش‌های جسمی، شناختی و عاطفی باشد. درمانگران به بیماران کمک میکنند تا فعالیت‌هایی را که نیاز دارند یا می‌خواهند انجام دهند، شناسایی کنند و سپس راه‌کارهایی ارائه می‌دهند که به بیماران کمک می‌کند به بیشتر فعالیت‌های مورد علاقه خود بازگردند.
اشتباهاتی که موجب بروز سکته مغزی می شود ، از تغذیه تا عادات اشتباه سبک زندگی
یکی از علل اصلی بروز سکته مغزی رعایت نکردن اصول پایه ای سلامتی است که شامل تغذیه و فعالیت جسمی است .هر چه فعالیت کمتر، رژیم غذایی ناسالم تر و وزن بیشتری داشته باشیم و از طرف دیگر هوای ناسالم تری را تنفس کنیم و استرس بیشتری داشته باشیم احتمال بروز سکته بیشتری خواهیم داشت.سیگار کشیدن ، کم تحرک بودن و استفاده زیاد از الکل جزو علل اصلی سکته مغزی محسوب می شوند. یکی دیگر از عواملی که باعث سکته مغزی می شود داشتن رژیم غذایی اشتباه است. یک رژیم غذایی نامناسب باعث افزایش خطر سکته می شود. مصرف زیاد چربی ها و کلسترول باعث باریک شدن رگ های خونی توسط پلاک ها می گردد.
مواد غذایی مضر که باعث سکته مغزی می شوند
مصرف زیاد نمک باعث افزایش فشار خون می گردد.
مصرف زیاد کالری به چاق شدن می انجامد.
یک رژیم غنی از میوه ها و سبزیجات، غلات سبوس دار و ماهی ممکن است در کاهش سکته مغزی موثر باشد.
پیشگیری از سکته مغزی با تغذیه
برای آنکه دچار این مشکل مغزی نشویم و به مدت طولانی در سلامت زندگی کنیم باید بخور نخورهای مربوط به رژیم غذایی سکته مغزی را شناخته و رعایت کنیم درست مثل دستوراتی که متخصصان عنوان کرده و در ادامه آورده شده است.
نان، برنج، ماکارونی، سیب زمینی و غلات صبحانه (مثل برشتوک) حاوی مقدار کمی چربی و در عین حال سرشار از نوعی انرژی هستند که تدریجاً آزاد می شود و بدین ترتیب به افراد کمک می کند تا مدت طولانی تری احساس سیری کنند.
میوه و سبزیجات و هم چنین آب آن ها، غنی از ویتامین های آنتی اکسیدان، پتاسیم و ترکیبات گیاهی مفید بوده و مقدار کمی سدیم دارند و باید به میزان حداقل 5 واحد در روز مصرف شوند.
حبوبات، مغزها، دانه ها و سایر پروتئین های گیاهی باید به منظور کاهش دریافت پروتئین های حیوانی در رژیم غذایی بیش تر منظور شوند. مطالعات در غرب نشان داده اند که میزان سکته مغزی در بین افراد گیاه خوار بسیار کم تر از مصرف کنندگان گوشت قرمز است.
ماهی های روغنی خصوصاً قزل آلا و قباد، سبب بهبود جریان خون می شوند. مصرف حداقل دو بار در هفته از این ماهی ها در برابر سکته مغزی نقش حفاظتی ایفا می کند.
مغزها، دانه ها و روغن کتان حاوی نوعی اسید چرب ضروری به نام لینولئیک اسید هستند. در طی مطالعه ای که محققان فنلاندی ترتیب داده بودند مشاهده شد که مردان میانسالی که قربانی سکته شده بودند، در مقایسه با مردانی که سکته نکرده بودند، سطوح پایین تری از این اسید چرب ضروری را داشتند.
مواد غذایی غنی از ماده معدنی سلنیوم از جمله ماهی، جوانه گندم و تخم آفتاب گردان برای پیش گیری از سکته توصیه می شود. دریافت پایین این ماده معدنی با افزایش خطر سکته مغزی ارتباط دارد.
به منظور کمک به کاهش فشارخون از غذاهای شور باید پرهیز کرد. محدودیت مصرف غذاهای کنسرو شده و آماده مصرف، کنسرو سبزیجات در آب نمک، فرآورده های گوشتی و غذاهای دودی توصیه می شود.
برای پیش گیری از بروز مجدد سکته، منابع غذایی حاوی آلفا لینولئیک اسید (نوعی اسید چرب ضروری) از قبیل گردو ، سویا و روغن کانولا(گلزا) مفید هستند.
- مصرف بیش تر از 300 گرم الکل در هفته، سبب افزایش خطر سکته به میزان 4 برابر افراد غیر الکلی می شود.
پیشگیری از سکته مغزی
شناخت عوامل خطرناک بروز سکته ی مغزی، رعایت توصیه های متخصص مغز و اعصاب و انتخاب سبک زندگی سالم ازجمله بهترین اقدامات برای پیشگیری از بروز سکته است. اگر دچار سکته یا حمله ی ایسکمی گذرا شده اید، این معیارها مانع از بروز سکته ی دوباره می شود. مراقبت های بیمارستان و بعد از آن هم موثر است.
بسیاری از روش های جلوگیری از بروز سکته ی مغزی شبیه به روش های جلوگیری از بروز بیماری قلبی است. در مجموع، توصیه های داشتن زندگی سالم عبارتند از:
• کنترل فشار خون بالا: این مورد جزو مهم ترین اقداماتی است که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به سکته ی مغزی انجام دهید. اگر سابقه ی سکته دارید، پایین آوردن فشار خون به پیشگیری از بروز سکته یا TIA بعدی کمک می کند. اغلب برای درمان فشار خون بالا از روش های سالم سبک زندگی و دارو استفاده می شود.
• کم تر کردن میزان کلسترول و چربی اشباع شده در رژیم غذایی: خوردن چربی و کلسترول کم تر، به خصوص چربی ترانس و اشباع شده، می تواند در کاهش انسداد رگ ها موثر واقع شود. اگر از طریق ایجاد تغییر در رژیم غذایی موفق به کنترل کلسترول نشوید، پزشک مغز و اعصاب داروی کاهش کلسترول هم تجویز می کند.
• ترک مصرف تنباکو: استعمال دخانیات خطر ابتلا به سکته ی مغزی را در فردی که سیگار می کشد و کسانی که در معرض دود قرار می گیرند افزایش می دهد. ترک مصرف تنباکو در پایین آوردن خطر ابتلا به سکته ی مغزی موثر است.
• کنترل دیابت: رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن به حفظ قند خون در وضعیت متعادل کمک می کند. اگر عوامل سبک زندگی برای کنترل دیابت کافی نباشد، دکتر مغز و اعصاب داروی دیابت تجویز می کند.
• حفظ وزن سالم: اضافه وزن منجر به بروز سایر عوامل ابتلا به سکته ی مغزی، نظیر فشار خون بالا، بیماری قلب و عروق و دیابت می شود.
• رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات: رژیم غذایی پنج وعده میوه و سبزیجات یا بیشتر خطر ابتلا به سکته ی مغزی را پایین می آورد. رژیم مدیترانه ای، که مصرف روغن زیتون، میوه، آجیل، سبزیجات و غلات کامل را بالا می برد، می تواند موثر واقع شود.
• ورزش منظم: ورزش ایروبیک به طرق مختلف خطر ابتلا به سکته ی مغزی را پایین می آورد. ورزش می تواند فشار خون را پایین بیاورد، میزان کلسترول خون را بالا ببرد و سلامت قلب و رگ های خون را بهبود ببخشد. همچنین در کاهش وزن، کنترل دیابت و کاهش استرس به شما کمک می کند. به تدریج به مدت حداقل سی دقیقه در اکثر روزهای هفته فعالیت جسمی متعادل مثل پیاده روی، آهسته دویدن، شنا یا دوچرخه سواری را انجام دهید.
• اعتدال در نوشیدن الکل: مصرف زیاد الکل خطر فشار خون بالا، سکته ی مغزی ایسکمی و خونریزی مغز را افزایش می دهد. همچنین ممکن است الکل در سایر داروهایی که مصرف می کنید اختلال ایجاد کند. با این حال، نوشیدن مقدار کم تا متوسط الکل، مثلا یک لیوان در روز، می تواند به پیشگیری از سکته ی مغزی ایسکمی و کاهش تشکیل لخته خون کمک کند. در این باره با پزشک صحبت کنید.
• درمان آپنه خواب انسدادی: اگر علائم آپنه خواب انسدادی را داشته باشید، پزشک توصیه می کند که خوابتان تحت نظارت قرار گیرد. آپنه خواب انسدادی نوعی اختلال خواب است که باعث می شود تنفستان طی چند دوره ی کوتاه در خواب متوقف شود. برای درمان این وضعیت از دستگاهی استفاده می شود که از طریق ماسک فشار هوای مناسب به شما می رساند تا هنگام خواب عمل هوارسانی انجام شود.
• پرهیز از مصرف مواد غیرقانونی: بعضی داروهای خیابانی، مانند کوکائئین و متامفتامین، به عنوان عامل موثر در سکته ی مغزی یا TIA شناخته شده اند.
داروهای پیشگیری از سکته مغزی
اگر دچار سکته ی مغزی ایسکمی یا TIA شده اید، متخصص مغز و اعصاب داروهایی تجویز می کند تا دوباره دچار سکته نشوید. این داروها شامل موارد زیر است:
• داروهای ضد پلاکت:
به سلول های خون که باعث تشکیل لخته می شود، پلاکت می گویند. داروهای ضد پلاکت باعث کم تر شدن چسبندگی این سلول ها و کاهش احتمال تشکیل لخته می شوند. آسپرین شایع ترین داروی ضد پلاکت است. پزشک می تواند در تعیین مناسب ترین دوز این دارو به شما کمک کند. ممکن است پزشک برای کاهش احتمال تشکیل لخته خون آگرناکس تجویز کند که ترکیبی از آسپرین با دوز پایین و داروی ضد پلاکت دی پیریدامول است. پزشک بعد از بروز TIA یا سکته ی خفیف مدتی آسپرین و یک داروی ضد پلاکت نظیر کلوپیدوگرل (پلاویکس) تجویز می کند تا خطر بروز سکته ی مجدد کاهش یابد. اگر نتوانید آسپرین مصرف کنید، پزشک فقط کلوپیدوگرل تجویز می کند.
• داروهای ضد انعقاد خون:
این داروها احتمال تشکیل لخته خون را کاهش می دهند. هپارین سریع عمل می کند و برای کوتاه مدت در بیمارستان استفاده می شود.
از داروی وارفارین (کومادین، جانتوون) که تاثیر آن کندتر است در بلندمدت استفاده می شود. وارفارین داروی قوی رقیق کننده ی خون است بنابراین لازم است دقیقا طبق دستور پزشک آن را مصرف کنید و مواظب عوارض آن باشید. همچنین باید مرتبا آزمایش خون بدهید تا تاثیر وارفارین تحت نظارت باشد.
امروزه از چند داروی جدید رقیق کننده ی خون (ضد انعقاد خون) برای پیشگیری از بروز سکته در افرادی که در معرض خطر قرار دارند استفاده می شود. این داروها شامل دابیگاتران (پاراداکسا)، ریراروکسابان (زارلتو)، آپیکسابان (الیکوییس) و ادوکسابان (ساوایسا) می شود. سرعت عمل این داروها از وارفارین کم تر است و معمولا به آزمایش خون منظم یا نظارت پزشک متخصص مغز و اعصاب نیاز ندارند و خطر عوارض خونریزی را پایین می آورند.
تشخیص سکته مغزی
در صورت بروز این بیماری به محض ورود بیمار به بیمارستان تیم پزشکی سعی می کند نوع بیماری را بر اساس روش های زیر تشخیص دهند:
• معاینه بدنی
• آزمایش خون
• اسکن توموگرافی کامپیوتری CT
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
برخی از آزمایشات جانبی دیگر که پزشک برای تشخیص و یا رد علل احتمالی این بیماری ممکن است توصیه کند، عبارتند از:
• سونوگرافی کاروتید.
سونوگرافی کاروتید از امواج صوتی برای تهیه تصاویر داخل شریان های کاروتید در گردن استفاده می کند. این آزمایش در تشخیص ذخایر چربی و لخته ها در جریان خون شریان های کاروتید کاربرد دارد.
• آنژیوگرام مغزی.
در این آزمایش پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) را از طریق برش کوچک، معمولاً در کشاله ران وارد بدن بیمار کرده و از طریق شریان های اصلی به درون شریان کاروتید یا مهره هدایت می کند. سپس یک مقدار ماده رنگی به رگهای خونی بیمار تزریق و تصویربرداری با اشعه ایکس انجام می شود. این روش تصاویر دقیق از شریان های مغز و گردن تهیه می کند.
• اکوکاردیوگرام.
اکوکاردیوگرام از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر دقیق از قلب استفاده می کند. اکوکاردیوگرام می تواند منبع لخته شدن در را شناسایی کند.
ماساژ برای مراقبت بعد از سکته مغزی
تعیین اینکه آیا ماساژ درمانی می‌تواند در مرحله بعد از سکته مغزی نقش داشته باشد یا خیر، دقیقا به اینکه چه عوارضی بعد ازحادثه عروقی مغز ایجاد شده‌است بستگی دارد. همه آسیب‌های عروقی مغز تاثیرات ماندگاری به جا نمی گذارند، اما به این دلیل که صدمه‌های مغزی ناشی از قطع جریان خون به مغز هستند، پیامدها ممکن است فیزیکی، روانی و یا هر دو باشند. عوارض سکته مغزی ممکن است تنها چند ساعت طول بکشد و یا ممکن است در تمام طول عمر یک فرد وجود داشته باشد، این عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• آسیب حسی، از جمله بی‌حسی و یا فقدان بینایی
• آسیب حرکتی
• فلج نسبی یا کامل یک طرف بدن
• با لکنت زبان سخن گفتن یا از دست دادن تلکم
• فقدان حافظه
• افسردگی
بسته به شدت اثرات بعد از سکته، توانبخشی می‌تواند شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی، فیزیوتراپی و حتی جراحی شود. بنابراین در حالی که هر یک از موارد فوق به تنهایی ممکن است به طور روتین با ماساژ درمانی بهبود یابد، ولی پیچیدگی‌های ناشی از سکته مغزی به طور کلی به یک برنامه درمان عمیق نیاز دارد. ماساژ درمانی فقط باید بعد از مشورت یا با توصیه پزشک در نظر گرفته شود.
پس از رضایت اطرافیان بیمار و همکاری با سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی که در فرآیند بهبود دخیل هستند، یک برنامه درمانی ماساژ برای بیمار سکته مغزی ممکن است آغاز شود. بعد از سکته، هیچ رویکرد خاصی برای استفاده از ماساژ برای توانبخشی وجود ندارد، چون انواع مختلفی از صدمه‌های مغزی و انواع مختلف عوارض بعد از سکته وجود دارد. با این حال، نتایج مثبت زیادی از ترکیب ماساژ در روند التیام وجود دارد.
چگونه ماساژ درمانی می‌تواند برای بیمار سکته مغزی مفید باشد؟
داستان‌های موفقیت استفاده از ماساژ برای توانبخشی پس از سکته تا حد زیادی غیرمعمول هستند، اما تحقیقات به طور واضح استفاده از ماساژ برای مسائل جداگانه‌ای که بعد از آن به وجود می‌آیند را حمایت میکنند. علاوه بر این، یک مطالعه فعال در سوئد به طور خاص استفاده از ماساژ لمسی برای بیماران سکته مغزی را ارزیابی می‌کند. محققان دریافتند که ماساژ برای افزایش عملکرد حسی-حرکتی، بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف، کاهش اضطراب و استرس فیزیولوژیکی موثر است و از بهبود سلامت کلی و کیفیت زندگی حمایت خواهد کرد.
برخی فواید ویژه ماساژ برای بیمار سکته مغزی:
1. افزایش سطح سروتونین:
یکی از نوید بخش‌ترین روش‌هایی که ماساژ درمانی می‌تواند به فردی که سکته مغزی داشته کمک کند افزایش سطح سروتونین یا کاهش افسردگی است. افزایش سطح سروتونین در کاهش خطر مشکلات عروقی – مرتبط با عروق خونی- ناشی از داروهای ضد افسردگی موثر است. سطوح بالاتر سروتونین علاوه بر کمک به کاهش افسردگی، ممکن است خطر حمله قلبی یا سکته را کاهش دهد. بنابراین، دریافت ماساژ پس از یک سکته ممکن است نه تنها باعث تسکین افسردگی شود، بلکه احتمال تجربه یک سکته دیگر را در فرد کاهش می‌دهد. از آنجا که افسردگی یکی از عوامل در بروز سکته مغزی است, ماساژ ممکن است خطر آن را حتی قبل از اولین حادثه سکته کاهش دهد .
2. بهبود گردش خون:
سکته مغزی ممکن است باعث ورم و یا آماس در بدن شود. تنها پس از این که این امر کاهش یافت، یک تمرین‌دهنده ماساژ ممکن است با لمس بسیار سبک و تکنیک‌های ملایم مانند زهکشی لنف، برای بهبود گردش خون در یک بیمار سکته مغزی استفاده کند. بهبود گردش خون و بهبود عملکرد عضله می‌تواند به ترمیم آسیب‌های حسی کمک کند.
3. بهبود عملکرد ماهیچه بازسازی‌شده:
ماساژ به ویژه زمانی که در ارتباط با درمان فیزیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند دامنه حرکت را بهبود بخشیده و به یک بیمار کمک کند تا کنترل ماهیچه را به دست آورد. ماساژ بافت عمیق باعث ارتقا حرکات بیمار می شود و گیرنده‌های عضلانی را بهبود می‌بخشد، که به اعصاب و اندام‌های انتهایی حسی اشاره دارد که نشان می‌دهند که ماهیچه‌های بدن چگونه با یکدیگر کار میکنند. کشش با کمک یک ماساژدرمانگر می‌تواند مفید باشد.
4. بازیابی حافظه:
مطالعات از استفاده از رفلکسولوژی برای هر دو جنون و آلزایمر حمایت کرده‌اند و تاثیرات ماساژ به طور خاص روی نتایج مربوط به حافظه یک بیمار سکته مغزی نشان داده می شود. ماساژ درمانی با رفلکسولوژی ممکن است با نقاط مربوط به مغز، ستون فقرات، گردن، غدد آدرنال و نقاط قلب کار کند. بیماران سکته مغزی که کامل حافظه خود را از دست داده‌اند و یا قادر به برقراری ارتباط واضح به خاطر کاهش حافظه نیستند، باید توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشند که آن‌ها قادر به موافقت با درمان هستند و در مورد نحوه پذیرش درمان با آن‌ها صحبت میکنند.
5. کاهش استرس و اضطراب:
علاوه بر کاهش افسردگی، ماساژ درمانی مرتبا استرس و اضطراب را در افراد سالم و کسانی که درد یا بیماری را تجربه میکنند، تسکین می‌دهد. در مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۵، بیمارانی که به مدت ۱۰ دقیقه ماساژ پشت سر را هر روز دریافت کرده بودند نتایج مثبتی نشان دادند. درد شانه و اضطراب هر دو در آن‌ها کاهش یافته بود. اگر چه یک بیمار سکته مغزی ممکن است استرس یا اضطراب را به عنوان نتیجه مستقیم سکته احساس نکند، ولی ممکن است در مورد مسایل بهداشت روانی برای پرداختن به طور همزمان با دیگر مسائل سلامت فیزیکی همکاری کند. بهبود سلامت عمومی یک فرد می‌تواند به تشویق بهبودی در همه جنبه‌ها کمک کند.
ماساژ بیمار سکته مغزی باید با فعالیت و حساسیت مشتری در همکاری با دیگر ارایه دهندگان مراقبت از سلامت مشتری انجام شود. با کادر درمانی مناسب، ادغام ماساژ درمانی با دیگر مراقبت‌های بعد از سکته مغزی می‌تواند روند التیام را تسریع کرده و به بهبودی کامل جسمی و ذهنی بیمار کمک کند.
درمان جدید سکته مغزی | آیا سکته مغزی خوب میشود؟
سکته مغزی در مواردی قابل درمان بوده به طوری که با روش درمانی TPA سه ساعت پس از شروع سکته، علائم بهبودی چشم گیر و قابل ملاحظه ای در ۳۶ تا ۳۹ درصد بیماران مشاهده شده است.
مسعود حجتی از نجات جان بیش از ۹۰ بیمار سکته مغزی با روش درمانی TPA در دانشگاه علوم پزشکی بابل خبر داد.
متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی بابل یادآور شد: مردم علائم سکته مغزی را جدی گرفته و با مشاهده کج شدن صورت، اختلال در تکلم و ضعف یک طرفه اندام ها سریعا با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرند.
وی با بیان اینکه تا قبل از درمان با TPA هیچ گونه درمان موثری وجود نداشت و براساس اظهارات سازمان جهانی دارو و غذای آمریکا FDA این دارو اولین و تنها راه درمان سکته مغزی حاد ایسکمیک است، یادآور شد:در هر سکته مغزی به طور متوسط ۱.۲ میلیارد سلول مغزی از بین می رود، اگر بیمار فوت نکند معادل ۳۶ سال پیر می شود.
متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی بابل تصریح کرد: حداکثر زمانی که می توان از از این دارو استفاده کرد ۳ ساعت از شروع علائم و در مواردی تا ۴.۵ ساعت است ولی اگر در یک ساعت اول شروع علائم تزریق شود احتمال بهبودی کامل، بسیار زیادتر و عوارض بسیار کم تر خواهد بود.
وی همچنین گفت: براساس اظهارات وزارت بهداشت ایجاد بخش SCU و انتقال سریع بیماران سکته مغزی حاد به این بخش بدون در نظر گرفتن تزریق TPA به تنهایی می تواند ۱۸% مرگ و میر را کاهش دهد.
کلینیک گفتار درمانی ناطق برخوردار از کارشناسان مجرب در زمینه درمان سکته مغزی، اختلالات تلفظی، اختلالات یادگیری، کم شنوایی، فلج مغزی(CP)، عکس برداری از حنجره، لکنت زبان و اتیسم آماده خدمت رسانی می باشد، در صورت نیاز با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید.
ارسال نظر درباره این موضوع